A terceira edición do Festival Sinsal de San Simón irá sempre asociada á cancelación das datas iniciais. O tráxico accidente ferroviario en Compostela aconteceu só 4 días antes das datas previstas e cando todo estaba coidadosamente preparado, coas as actuacións pechadas, todas as entradas esgotadas e o material ad hoc. Se un festival “normal” xa implica mil e un detalles a coidar, as circunstancias neste caso son aínda máis especiais: aforo limitado, nunha illa, cátering, disponibilidade dos grupos internacionais… Porén, a organización estivo á altura e reaccionou con coherencia e inmediatez ante o fatal imprevisto: cancelar as datas inicias por solidariedade, estudar a posibilidade de fixar outra fin de semana e conservar a maior parte d@s artistas previstos. Se isto último non importa tanto á hora de mercar as entradas (o cartel é un segredo até chegar á Illa de San Simón) si o foi o cambio de datas, que se notou na xornada do domingo 1 de setembro, coincidente coa operación retorno do mes vacacional por excelencia. O sábado completouse o aforo previsto, pero o domingo quedou nalgo máis da metade. Malia este problema para a viabilidade económica dun festival coas contas tan axustadas, a xornada dominical volveu ser un luxo para os sentidos, co tempo acompañando e cunha oferta musical variada para eses ouvidos receptivos ao criterio selectivo de Sinsal.
Como xa comentamos após as edicións anteriores, é recomendábel vivir a experiencia do Sinsal de San Simón polo menos unha vez. Sobre o ambiente, as fotos falan por si soas así que nos centraremos na oferta musical deste ano, que confirmou que a independencia é unha actitude, unha elección consciente, unha aposta pola diferenciación do habitual que, desgraciadamente, cae no “borreguil” e procura acomodo no máis recoñecíbel. Como en todo festival, atópanse modelos ou exemplos dunha tribo ou tendencia, e de seguro que o fácil sexa etiquetar o público de Sinsal de gafapasta, indie ou hipster. Disto non faltan mostras, mesmo con xente que vai a figurar e desvía a atención para falar durante os concertos das súas lerias, pero son unha minoría que non afea o ambiente realmente aberto. Este predispón á relaxación e un deixármonos levar e degustarmos o menú dun “festival para hipertensos” (Alonso Caxade dixit). Todo nunha medida xusta, cunhas actuacións que rematan antes de provocar enchenta, sexa de tedio ou de pracer.
Como a xornada de sábado, a dominical abriuse ás 12 no escenario da illa de San Antón. En formación de trío (acordeón, bombardino e batería), os galegos Caxade, inmersos na gravación dun primeiro álbum prometedor e liderados por Alonso Caxade (Orquestra Os Modernos, Pel de Noz…), consolidaron o merecido interese que esperta a súa proposta: estética e son enraizados na tradición e uns textos inspirados na actualidade ou a atemporalidade de certas actitudes humanas. Aínda que a formación de quinteto tería dado máis brillo á proposta, o seu concerto gañou a boa parte do público.
Con respecto do sábado, houbo cambios na orde de actuacións (o cartel é o mesmo para as dúas datas e @s artistas conviven a fin de semana na Illa) e chegou o turno de Gravenhurst, proxecto dun Nick Talbot que veu acompañado dunha baterista que tamén axudou nas voces. O de Bristol padeceu unha calor notábel que alguén axudou a aliviar cedéndolle un sombreiro. Regalou intimismo, melancolía, introspección e incluso alguna peza que el definiu coma invernal e, xa que logo, nas antípodas climatolóxicas dese día e esa hora na Ría de Vigo. Non obstante, quedou claro que sempre hai tempo para a tenrura, a melancolía, a exquisitez compositiva e a expresividade coas guitarras, ora delicadamente coa acústica, ora atormentada coa eléctrica e o feedback co amplificador.
Se xa a meirande parte das actuacións no festival adoitan vir en formato reducido, o cumio deste “minimalismo“ chegou con Denis Jones pechando o escenario de San Antón e Germán Díaz abrindo a sobremesa en San Simón. Entre ambos, a sorpresa das “músicas escondidas” (Mónica de Nut, Lucía Riveiros …) por lugares das dúas illas e sen máis escenario ca un lugar agochado. O mancuniano foi solventando sobre a marcha algún problema técnico e tamén padeceu toda a forza do sol, especialmente sobre as luces da súa mesa de mesturas. Unha sombrilla traída dunha barra faríalle a sombra necesaria. Malia estes inconvenientes, abraiou co seu maxisterio na combinación de voz e guitarra acústica e os loops de ambas para interpretar composicións que se moven entre o pop e o soul que a un servidor lembráronlle por momentos a Peter Gabriel. Do tecnolóxico pasamos ao analóxico con Germán Díaz. O vallisoletano, aínda que desde hai tempo galego adoptado, atrapounos cunha instrumentación pouco habitual pero que el fixo próxima coa súa virtuosidade aberta e didáctica: zanfona e caixa de música con cartóns perforados coas partituras, todo acompañado de sons do corazón gravados nun vinilo que soaba alí ao vivo, fronte a nós e picado por unha agulla. Este observador de nubes fíxonos escapar, flotar, en especial co seu método cardiofónico e pezas preciosas perfectamente acaídas para a atmosfera do festival. Escoitalo é sempre unha experiencia marabillosa.
De 5 a 6 da tarde, a finalista do Proyecto Demo (FIB e Radio3) Le Parody agradou a base de composicións cun pé na tradición folk e outro na electrónica: ukelele, bases electrónicas, samplers con frases de documentos sonoros, efectos de voz, trompeta e xilófono ían combinándose con boa aceptación xeral e lembrando a compositoras latinoamericanas da onda alternativa. Sole Parody, voz e líder do proxecto, amosouse encantada e agradecida de ser chamada a participar e gozar dun festival tan bonito.
Deseguido chegou unha das propostas sonoras menos sorprendentes ou máis habituais, a do pop-folk dos franceses Baden Baden. O quinteto non sorprendeu pola orixinalidade ou complexidade das súas cancións, pero si pola calidade da súa execución e unhas melodías tan ben argalladas. Ás veces tirando a tristes ou melancólicos, outras máis vitalistas, enérxicos e mesmo un chisco épicos, foron do mellor do festival. Non sería de estrañar que, como ocorreu a edición pasada cos Alt-J, nuns meses acaden maior repercusión e escapen a orzamentos modestos. Aquí volveu atinar a intuición do colectivo SinSal.
O escenario da Illa de San Antón requeriunos por última vez para ver o trío feminino Steeling Sheep. Desde o principio, a súa presenza lembrounos a de Maïa Vidal na edición de 2013, polas súas vestimentas e maquillaxe coma de ninfas ou personaxes de contos pastorís. Tamén no musical había características comúsn como o gosto polas harmonías vocais, o folk pop con certo toque místico-onírico, fragmentos musicais naif, básicos ou non moi complexos. Outro deses concertos que sempre se agradecen no festival.
De novo no escenario de San Simón, peche de festival cunha formación galega si recoñecible a nivel estatal como os Triángulo de Amor Bizarro. Se cadra non se asocien moito coa idea que podemos ter por tratarse dunha banda xa con habitual presenza en festivais máis convencionais, aínda que sexan de corte “non-mainstream”. Se pensamos na variedade do festival, eles puxeron a boa dose de ruído coa pesada carga sonora que os caracteriza. Presentando temas do novo “Victoria mística” alternados entre clásicos propios, completaron un concerto para fans aínda que, loxicamente, non atroaran coma é habitual neles.
Contorna e programación de calidade, oportunidade case única de escoitar propostas totalmente descoñecidas ou coñecidas noutro formato, comodidade para público de diversas idades e inquedanza e outras actividades ou entretementos (radio, un taller de hortocosmética do Laboratorio de Botánica Farmacéutica …) son os factores que diferencian un festival excepcional, nos diversas acepcións do cualificativo. Na nosa axenda para 2014 non faltará un lugar de honra para esta cita anual: un cartel secreto de música ao vivo, desde o mediodía ao solpor nunha pequeña illa con historia abonda e co criterio fiable do colectivo Sinsal, constatado en innumerabeis ocasións e que esta vez tampouco defraudou.
Pepe Cunha, 4-setembro-2013
fotos:
